W sytuacjach, w których nie jesteśmy w stanie osobiście załatwiać swoich spraw czy uczestniczyć przy dotyczących nas czynnościach prawnych, możemy ustanowić pełnomocnika. Pełnomocnik działa w naszym imieniu i na naszą rzecz.
Przy większości czynności takiego pełnomocnika można ustanowić. Są jednak wyjątki. Do czynności, których musimy dokonać osobiście możemy zaliczyć testament i poświadczenie dziedziczenia u notariusza.
Pełnomocnictwo co do zasady może być udzielone w dowolnej formie, chyba że zawiera umocowanie do dokonania czynności, dla której przewidziana została forma szczególna. W takim wypadku pełnomocnictwo powinno być udzielone w tej formie szczególnej.
Możemy wyróżnić następujące formy pełnomocnictw:
1/ pełnomocnictwo w zwykłej formie pisemnej – najczęściej udzielane do czynności tzw. zwykłego zarządu, tj. reprezentowania przed instytucjami, osobami fizycznymi i prawnymi, organami administracji rządowej i samorządowej, urzędami, w tym urzędami skarbowymi, Zakładem Ubezpieczeń Społecznych, Narodowym Funduszem Zdrowia
2/ pełnomocnictwo z podpisem notarialnie poświadczonym – coraz częściej stosowane na życzenie Klientów do czynności zwykłego zarządu, wymienionych powyżej oraz do czynności, do których, zgodnie z przepisami prawa wymagana jest taka forma pełnomocnictwa, np. do zbycia udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, do sprzedaży przedsiębiorstwa czy udziału w licytacji
3/ pełnomocnictwo w formie aktu notarialnego – wymagane jest zawsze w sprawach związanych z obrotem nieruchomościami np. do zbycia/ nabycia nieruchomości, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, prawa użytkowania wieczystego, do zniesienia współwłasności, działu spadku w skład którego wchodzi nieruchomość.
Najważniejszymi przyczynami wygaśnięcia pełnomocnictwa są: upływ terminu, na jaki pełnomocnictwo było udzielone, ustanie stosunku prawnego, z którego wynikało umocowanie (np. wygasła umowa o pracę ustanowionego w ramach czynności służbowych pełnomocnika), ubezwłasnowolnienie całkowite pełnomocnika, odwołanie pełnomocnictwa, śmierć mocodawcy, śmierć pełnomocnika.
Należy pamiętać, że pełnomocnictwo może być w każdej chwili odwołane. Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, gdy osoba udzielająca pełnomocnictwa zrzeknie się możliwości odwołania pełnomocnictwa. Można zrzec się odwołania pełnomocnictwa, kiedy pełnomocnika i mocodawcę wiąże jakiś stosunek prawny, który jest podstawą pełnomocnictwa.
Co ważne, do odwołania pełnomocnictwa notarialnego udział notariusza nie jest już wymagany. Odwołanie pełnomocnictwa dochodzi do skutku przez złożenie pełnomocnikowi oświadczenia woli o odwołaniu pełnomocnictwa przez osobę udzielającą pełnomocnictwa (mocodawcę). Odwołanie takie następuje z chwilą dojścia do pełnomocnika tego oświadczenia w taki sposób, że mógł on się zapoznać z jego treścią. Przepisy nie wymagają dla odwołania pełnomocnictwa formy szczególnej, co oznacza, że może zostać złożone w formie dowolnej. Zalecane jest jednak zachowanie formy pisemnej dla celów dowodowych.