Zachowek jest formą prawną zabezpieczającą interesy osób pozostających w szczególnie bliskiej relacji ze spadkodawcą.

Nie zawsze jest tak, że w testamencie, a zatem zapisie ostatniej woli zmarłego, pojawiają się najbliżsi członkowie rodziny. Spadkodawca może dowolnie zarządzać swoim majątkiem, w testamencie uwzględniając te osoby, które jego zdaniem na to zasłużyły. Mogłoby to jednak doprowadzić do sytuacji, w której bliscy zmarłego pozostaliby pominięci przy dziedziczeniu. Zabezpieczeniu ich interesu służy zachowek, wynikający ze szczególnie bliskich relacji ze spadkodawcą.

Zachowek jest roszczeniem o zapłatę określonej kwoty, która przysługuje najbliższym spadkodawcy. Chodzi o osoby pominięte w testamencie, a będące rodziną zmarłego w linii prostej, którym ustawowo przysługuje pewna część majątku. Do osób uprawnionych należą zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki), małżonek oraz rodzice spadkodawcy. Istnieją jednak wyjątki, np. jeśli małżonkowie w chwili śmierci spadkodawcy znajdowali się w separacji, małżonek nie może liczyć na zachowek. Rodzice zmarłego otrzymają natomiast zachowek, o ile spadkodawca nie posiadał dzieci. Pozostałym członkom rodziny zachowek nie przysługuje.

Roszczenia o zachowek mogą wysunąć zarówno spadkobiercy testamentowi, jak i ustawowi. Można się o niego starać z przypadku pominięcia w testamencie lub w sytuacji, w której bliska osoba nie otrzymała należytej części majątku. Wartość zachowku oblicza się na podstawie wartości całego pozostawionego spadku oraz osób, którym ów spadek przysługuje. Kwota ta zależy również od wieku oraz stanu zdrowia czy zdolności do pracy osób bliskich.

Spadkodawca może jednak wydziedziczyć najbliższych członków rodziny. W tym momencie zarówno zstępnym, rodzicom jak i małżonkowi (jeżeli zostali wydziedziczeni) nie przysługuje prawo do zachowku.